هزار نکته باریکتر ز مو اینجاست
عشق، و دیگر هیچ
هزار نکته باریکتر ز مو اینجاست
عشق، و دیگر هیچ
تقد و شناخت فیلم سینمایی طبقه حساس، ساخته کمال تبریزی
فیلم (طبقه حساس) به کارگردانی کمال تبریزی از پنجشنبه ۱۵ اسفند به سرگروهی سینما استقلال، اکران نوروزی خود را آغاز کرده است. برای این فیلم هر دو نام «طبقه حساس» و «طبقه هساث» استفاده می شود.
فیلم(طبقه حساس) در سی و دومین جشنواره فیلم فجر حضور داشت و توانست نامزد بخش های جلوه های ویژه بصری ، بهترین موسیقی متن ، بهترین فیلم نامه شود و سیمرغ بلورین بهترین بازیگر مرد را برای بازی رضا عطاران دریافت کند.
خلاصه و نقد اجمالی فیلم:
. داستان فیلم در مورد مردی است که به تازگی همسر خود را از دست داده است و به دلیل اینکه قبر همسرش با قبر دیگری یکی شده است، عصبانی است و تمام تلاش خود را برای جدا کردن آن دو قبر انجام می‌دهد.
ظاهر این داستان به گونه‌ای است که شاید خنثی به نظر رسد، ولی در محتوای فیلم به وضوح می‌توان تمسخر احکام اسلامی و پایندی به مناسک دینی را مشاهده کرد. درست است که خانوادۀ کمالی ظاهر مذهبی ندارند، ولی به برخی رفتارهای دینی پایبندند که در این فیلم تلاش شده آنها را به سخره بگیرند. از یک طرف نشان می‌دهد که به طور مثال آنها به رعایت برخی اصول مانند حجاب پایبندند یا نسبت به آن غیرت دارند و از طرف دیگر پدر خانواده از نظر اخلاقی دچار مشکلات اساسی است. در عوض خانواده آن مردی که فوت شده است با اینکه دم از این اصول نمی‌زنند، ولی بسیار خوب رفتار می‌کنند و به اصول اخلاقی پایبند هستند. در واقع ریا کار نشان دادن قشر مذهبی یکی از نکات اصلی این فیلم بود.
اهمیت ندادن به زنان در خانواده‌های قشر سنتی جامعه که غالباً به احکام اسلامی پایبند هستند، از نکات دیگری بود که در این فیلم به آن اشاره شده است.
در حقیقت این فیلم به مخاطب می‌گوید که اگر شما به همسرتان محبت نکنید و نیازهای عاطفی وی را مورد توجه قرار ندهید، حق ندارید وقتی او را در حال خوش و بش و صرف ناهار کاملاً عاشقانه با یک مرد غریبه دیدید، رگ غیرتتان به جوش بیاید! غیرت‌ورزی صحیح وقتی است که علی‌رغم محبت شما به همسرتان، او به شما خیانت عاطفی بکند! در غیر اینصورت مقصر خودتان هستید و شما باید در قبر خوابیده و اشک پریزید.
فیلم طبقه حساس کلاً نه بازی درخشانی دارد، نه فیلمنامۀ منسجم و نه حتی کارگردانی حساب شده‌ای در قد و قامت کمال تبریزی، بلکه یک اثر نهایتاً معمولی است که با شوخی‌های کلامی که گاهی به ابتذال نزدیک می‌شود، سعی دارد تا بیننده را با خود همراه کند. جدای از شوخی‌های جنسی اعم از کلامی و تصویری فیلم، نشان دادن تصویری خاص از قشر مذهبی و متدین جامعه امری نیست که بتوان به سادگی از آن گذشت. آقای تبریزی در فیلمش تصویری از خانوادۀ مذهبی سنتی ارائه کرده است که این قشر را در نظر مخاطبان فرصت‌طلب، سودجو و نان به نرخ روزخور معرفی می‌کند. طیفی که گویی بحث غیرت روی ناموس آن هم به شیوۀ افراطی و مذبوح آن تنها در ایشان وجود دارد و افراد دیگر جامعه هیچ احساس غیرت و تعصبی نسبت به نوامیس خود ندارند. آقای تبریزی آن چنان در بسط این مفهوم افراط کرده است که تصویری ناپسند از غیرت و تعصب در ذهن مخاطب شکل می‌گیرد و حتی ممکن است این نگاه موجب بدبینی مردم نسبت به عقاید و افکار مذهبی و افرادی با چنین عقیده‌هایی گردد.
اشارات مستقیم و غیرمستقیم که از جمله ظرایف و فنون آقای تبریزی به شمار می‌رود که در دو فیلم «لیلی با من است» و «مارمولک» اوج آن محسوب می‌شود، در این فیلم نیز وجود دارد. از اشاره به مراودات فراوان تجاری بین ایران و چین تا مقوله‌ای به نام «کرم ذهنی» که در این حالت فرد بر اساس ضمیر ناخودآگاهش تکه کلام یا شعر و آهنگی را بی‌اراده به صورت دائم زیر لب با خود تکرار می‌کند و می‌خواند.
به طور کلی به نظر می‌رسد آقای تبریزی در این فیلم منویات شخصی و فکری خود را به شکلی طنز در حد اثری معمولی به پردۀ نقره‌ای آورده است که تنها به درد مردمانی بی‌دغدغه، روشنفکرنما و آزادی‌طلب و تا حدی بی‌بندوبار می‌خورد تا راحت‌تر بتواند خود را از قید و بندها رها کند و با خنده بر افرادی که خط قرمزهایشان برایشان مهم است، وجدان خود را آسوده کنند.
آقای تبریزی «لیلی با من است» عرفان نظری داشت و «مارمولک» عرفان عملی، اما طبقۀ حساس‌تان فقط حساسیت فصلی داشت! ان شاالله حساسیت رفع شود!
بازیگران: رضا عطاران، پانته‌آ بهرام، آزاده صمدی، سوگل قلاتیان، عرفان ناصری، هوتن شکیبا، بهاره رهنما، پیمان قاسمخانی، بهادر مالکی، محمد بحرانی، کاظم سیاحی، لیلی فرهاد‌پور، حسین افشار، نادر فلاح و محمدرضا فروتن
عکس های فیلم:
حاشیه های فیلم :
رضا عطاران بعد از گرفتن سیمرغ بهترین بازیگر مرد گفت: این سیمرغ متعلق به من نیست. زیرا رای هیئت داوران جشنواره فجر انتخاب نوید محمد زاده به عنوان بهترین بازیگر مرد جشنواره بوده به همین خاطر این جایزه را متعلق به ایشان می دانم نه خودم. همین.
در نشست خبری فیلم، رضا عطاران گفت: "مدتی پیش یکی از منتقدان گفته بود عطاران برای اینکه مردم را بخنداند حاضر است شلوارش را هم پایین بکشد و من الان به جای رسیدم که حاضرم این کار را بکنم زیرا نیاز جامعه ما احساس شادی است." این صحبت او باعث حواشی بسیار و واکنش های متفاوت شد.
جواد شمقدری در ارتباط با اکران فیلم گفته است: من فیلم را به شکل نسخه ای که در جشنواره به نمایش درآمد، برای عموم خانواده ها مناسب نمی بینم و به نظرم باید یک سری اصلاحاتی در آن لحاظ شود.
ابتدا نام فیلم «قبر دو طبقه» بود و بعد به «طبقه هساث»(طبقه حساس) تغییر کرد.
در ابتدا قرار بود پرویز پرستویی نقش اصلی را بازی کند ولی به علت تاخیر شروع پروژه منتفی شد.
رضا عطاران در فیلم نفش اصلی را برعهده دارد که ۱۵ سال از او بزرگتر است.
بهاره رهنما: با توجه به نوع نگاه فیلم‌نامه به رابطه‌ی زناشویی و زندگی هنگام خواندن فیلم‌نامه گریه‌ام گرفت.
تغییر مدل حرکت دوربین و رنگ را بنا به گفته علی تبریزی در فیلم داریم.
پیمان قاسم خانی درارتباط با نقش کوتاهش در فیلم به روزنامه قانون گفت: پیشنهاد حبیب رضایی را به صورت دوستانه برعهده گرفتم اما گریم خاص و خوابیدن در قبر، مقولاتی بود که روند کار را سخت میکرد.
آزاده صمدی درارتباط با انتخاب این فیلم گفت: نام کمال تبریزی کافی است که آدم مطمئن باشد دارد کار درستی می‌کند. این فیلم یک طنز موقعیت است و پیش از این تجربه بازی در این‌طور نقشی در کارنامه‌ام نداشتم.
مشاور اقتصاد فرهنگ و هنر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و مدیرعامل شرکت پویا مهر، سرمایه‌گذار فیلم است.
حبیب رضایی، بازیگردان فیلم در نشست خبری این فیلم گفت: اگر عطاران نبود ساخت فیلم غیرقابل تصور می‌شد.
پوستر فیلم :
